Πολιτικοί δρόμοι: «Σχέση ψυχολογίας και κίνητρα πολιτικής συμμετοχής» | Του Π. Αιβαλιώτη

Γράφει για το LesvosPost ο Παύλος Γ. Αιβαλιώτης (Πολιτικός επιστήμονας)

«Πολιτικοί δρόμοι»  κάθε εβδομάδα στην οθόνη σας από το LesvosPost.com

«ΣΧΕΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ….»

Στην εποχή της πολιτικής απάθειας και του άκρατου ατομικισμού υπάρχει μία μειοψηφία των πολιτών που ενδιαφέρεται ενεργά για συμμετοχή στα κοινά και στην κατάκτηση δημόσιων αξιωμάτων.

Οι φιλοδοξίες – ματαιοδοξίες αυτής της μειοψηφίας συνοδεύονται με κίνητρα, κίνητρα που κατά βάση είναι ψυχολογικά.

Έμφυτα ή επίκτητα χαρακτηριστικά συντελούν στην δίψα για προσωπική επιτυχία στην πολιτική. Η τάση για προσφορά και αλτρουισμό είναι μεγαλύτερη σε κάποιους ανθρώπους σε σχέση με τους υπολοίπους.

Χαρίσματα όπως η ικανότητα της πείθούς και του επηρεασμού της γνώμη των άλλων καθώς και η ηγετική φυσιογνωμία ωθεί τον κοινωνικό εαυτό να ασχοληθεί και να αγωνιστεί στον πολιτικό στίβο μάχης.

Υπάρχουν θεωρίες της ψυχολογίας που δικαιολογούν την πολιτική συμπεριφορά αυτών των πολιτών . Θεωρίες του Μασλοου , που αναφέρεται στην έννοια της <<αυτοπραγμάτωσης>>, αποδεικνύει την επιθυμία εκείνων που θέλουν να αξιοποιήσουν όλα τα φυσικά τους ταλέντα. Επίσης , υπάρχει η γνωστή θεωρία του Φρόιντ που αναφέρεται στο ανικανοποίητο λίμπιντο, την σεξουαλική ανάγκη που ικανοποιείται και με ένα μη σωματικό τρόπο που δεν είναι άλλος από την κατάκτηση της εξουσίας.

Η κοινή γνώμη παραδοσιακά παρουσιάζει αρνητική στάση προς το πρόσωπο των πολιτικών. Πολλές περιπτώσεις πολιτικών, είναι άτομα που έχουν αισθήματα κατωτερότητας. Αυτές τις ελλείψεις του χαρακτήρα τους προσπαθούν με θεμιτά και αθέμιτα μέσα να τις αναπληρώσουν με τα λάφυρα της πολιτικής ,που δεν είναι άλλα από το γόητρο και το χρήμα. Εδώ ας σημειώσουμε ότι το στόχος της μεγιστοποίησης του ατομικού πλουτισμού του πολιτικού έχει άμεση σχέση πάλι με μία ψυχολογική ανάγκη που δεν είναι άλλη από την ανάγκη της αναγνωσιμότητας.

Τα κίνητρα για πολιτική συμμετοχή έχουν και διάσταση φύλου . Για παράδειγμα υπάρχουν άνδρες πολιτικοί που επιθυμούν να εκφράσουν με αυτό τον τρόπο την αρρενωπότητα τους ενώ υπάρχουν γυναίκες με αγωνιστικό προφίλ που ασχολούνται με τα κοινά με σκοπό να πετύχουν την ισότιμη θέση τους στις δημόσιες υποθέσεις σε σχέση με τους άνδρες. Ακόμη , έχουμε περιπτώσεις ατόμων που είναι θύματα κοινωνικών διακρίσεων(πχ οι έγχρωμοι στις ΗΠΑ)  κατά το παρελθόν , να έχουν υψηλά κίνητρα συμμετοχής στα κοινά . Ανάλογη πολιτική συμπεριφορά έχουν τα   άτομα χαμηλού μορφωτικού  επιπέδου που καταφέρνουν να επιτύχουν κυρίως σε τοπικές εκλογές.

Τέλος , βασικό ρόλο στην διαμόρφωση κινήτρων για πολιτική συμμετοχή παίζει η μορφή και διαδικασία πολιτικής κοινωνικοποίησης των ατόμων . Η στάσεις μας για την πολιτική διαμορφώνονται αρχικά μέσω της οικογένειας . Η μίμηση ή η αντίδραση των παιδιών προς τους γονείς  επηρεάζει την μελλοντική σχέση των νέων προς την πολιτική.

Το σχολείο , ένας θεσμός που η εξουσία και οι ρόλοι έχουν ιδιάζουσα θέση στον ψυχισμό των νέων αλλά και το μάθημα της πολιτικής παιδείας προετοιμάζει τους αυριανούς πολίτες (δυστυχώς με λανθασμένο τρόπο εάν το διδάσκουν εκπαιδευτικοί διαφορετικών ειδικοτήτων ). Τέλος , τα μέσα μαζικής ενημέρωσης , με κύριο ρόλο στην σημερινή εποχή το ιντερνέτ μπορεί να προκαλέσουν την ώθηση των πολιτών για ενασχόληση με τα κοινά . Η διαδικασία των ΜΜΕ για την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα κοινά είναι στην σημερινή εποχή ύπουλη καθώς συνδυάζεται η ενημέρωση με την διαχείριση του κοινωνικού φόβου. Δημιουργούνται στην ψυχοσύνθεση του πολίτη φοβικές καταστάσεις που προσπαθεί να τις νικήσει συμμετέχοντας στα κοινά. Εδώ φυσικά αναφέρομαι σε πολιτικούς που έχουν επιλέξει παρατάξεις ακραίες και από τις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος.

Τελειώνοντας ας αναφέρουμε και εκείνους που έχουν πρώιμη πολιτική κοινωνικοποίηση. Αυτοί είναι παιδιά πολιτικών οικογενειών που η ενασχόληση με τα κοινά ήταν μία φυσική επιλογή για εκείνους καθώς η ιδιωτική και δημόσια ζωή τους είχε και έχει πάντα σχέση με την πολιτική.                       

Παύλος Γ. Αιβαλιώτης