Δήμος Μυτιλήνης: Έκθεση έργων του Θεόφιλου από την Μυτιλήνη στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Μια μεγάλη έκθεση με 96 έργα του φουστανελά λαϊκού ζωγράφου από τη Μυτιλήνη Θεόφιλου Χατζημιχαήλ παρουσιάζεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.
Ενενήντα έξι έργα του Θεόφιλου, του αυτοδίδακτου λαϊκού ζωγράφου από τη Μυτιλήνη, τα περισσότερα με θέματα που σχετίζονται με την Επανάσταση του 1821 και τους ήρωές της, παρουσιάζονται στην έκθεση «Θεόφιλος. Ο τσολιάς της ζωγραφικής», που εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 10 Νοεμβρίου στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη.
Δάνεια από πλήθος συλλογών
Τα μισά σχεδόν από τα έργα που παρουσιάζονται, συγκεκριμένα σαράντα δύο αντιπροσωπευτικοί πίνακες του Θεόφιλου, προέρχονται από το Μουσείο Θεόφιλου, από την περίφημη δωρεά του Στρατή Ελευθεριάδη-Teriade, ο οποίος ίδρυσε στη Μυτιλήνη το Μουσείο Θεόφιλου και το Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη-Teriade, τα οποία εμπλούτισε με σημαντικά έργα τέχνης και εκδόσεις που ταυτίζονται με το βλέμμα και τις αισθητικές επιλογές του καταξιωμένου τεχνοκριτικού και εκδότη.
Τα υπόλοιπα είναι δανεισμένα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης, της ΑΣΚΤ, της Βουλής των Ελλήνων, της Alpha Bank, του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ρόδου, της Εταιρίας Λεσβιακών Μελετών, καθώς και από τους συλλέκτες Ευάγγελο και Κατίγκω Αγγελάκου, Ευάγγελο Μυτιληναίο, Μπάμπο και Άντζελα Οικονομίδη, Μαρίνα Ηλιάδη, Μανώλη Περατικό και άλλους.
Ήρωες νέοι και αρχαίοι
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα που θεματολογικά σχετίζονται με την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, όπως, π.χ., «Ο χορός του Ζαλόγγου», «Ο θάνατος του Μάρκου Βότσαρη» του 1823, «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης καταδιώκων τον Ρεσίτ πασά ή Κιουταχή ενξιφήρεις» του 1826, αλλά και αρχαιόθεμα, όπως τα αντιλαμβανόταν ο φουστανελάς ζωγράφος: «O Περικλής από της Πνυκός Δικιολογών χάριν της Ακροπόλεως Δαπάνας» του 1928, «Μονομαχία Αχιλλέως και Έκτορος έξωθεν του Φρουρίου της Τρωάδος», «Ο Φρίξος επί Χρυσομάλλου κριού και η Έλλη», «Η ποιήτρια της νήσου λέσβου Σαπφώ και ο κυθαρωδός Αλκαίος», αλλά και θέματα περισσότερο κοντά στην επικαιρότητα της εποχής του, όπως ένα «Πορτρέτο Ελευθέριου Βενιζέλου», μεταξύ των άλλων, που αποκαλύπτουν το πολυεπίπεδο έργο του.
Ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, επισημαίνει για τον Θεόφιλο στο κείμενό του που συνοδεύει τον κατάλογο της έκθεσης: «Η απλοϊκότητα της δουλειάς του, με την αμείωτη ιστορική και αισθητική διάρκεια, μαρτυρά τη σοφία του, με τις ζυγισμένες εντάσεις, που δημιουργούν τα αντιθετικά χρώματα, άλλοτε ζωηρά και δραματικά, άλλοτε απαλά και λυρικά. Η ζωγραφική του, σε όλη σχεδόν την έκτασή της, διαπνέεται από τη δύναμη των μύθων της αρχαίας Ελλάδας, το ρωμαίικο ήθος και την παλληκαριά των ηρώων του 1821, αλλά και την αξεπέραστη ομορφιά του ελληνικού τοπίου. Με τα λίγα γράμματα που γνώριζε, συνήθως συνόδευε τις εικόνες των έργων του με ασύντακτα και ανορθόγραφα επεξηγηματικά κείμενα, επιθυμώντας να συμπληρώσει ή να επιβεβαιώσει αυτή την ίδια τη πρόθεσή του για τη δύναμη των εικόνων του».
«Ανεπιτήδευτη ζωγραφική έκφραση»
Και συνεχίζει τονίζοντας ότι «ο παθιασμένος αυτός
ζωγράφος, που τόσο άδικα στην εποχή του ελεεινολογούσαν και περιφρονούσαν,
επιθυμούσε αδιαπραγμάτευτα να μεταδώσει άμεσα αυτό που αισθανόταν, με μια
ανεπιτήδευτη ζωγραφική έκφραση, γεμάτη από δύναμη και αίσθηση υπερηφάνειας, με
χρώματα καθαρά, διάφανα και τολμηρά. Η δουλειά του απλώνεται σε όλο τον κόσμο,
ίσως γιατί αποτελούσε τον καθρέφτη της ύπαρξής του και την επιθυμία να
ξεπεράσει τη μοίρα του κακού ή του ηττημένου».
Τα θέματα των έργων του Θεόφιλου «αποτυπώνονται σε
τρεις μεγάλες περιόδους δημιουργίας, στα χρόνια της Θεσσαλίας, της επιστροφής
στο γενέθλιο νησί και στα τελευταία χρόνια δουλειάς του. Θέματα που
περιστρέφονται στο πλήθος των αιώνων και ζωντανεύουν διαφορετικούς χαρακτήρες,
άλλοτε με θεϊκή ή ηρωική υπόσταση και άλλοτε με ανθρώπινη», καταλήγει.
Η έκθεση «Θεόφιλος.
Ο τσολιάς της ζωγραφικής» πραγματοποιείται στο πλαίσιο των δράσεων της «Πρωτοβουλίας ’21» των 16 Ιδρυμάτων, για τον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση και θα διαρκέσει έως τις 3 Φεβρουαρίου 2022. Συνοδεύεται από πολυσέλιδο ομότιτλο κατάλογο, με όλα τα εκτιθέμενα έργα, καθώς και κείμενα των Στρατή Ελευθεριάδη-Teriade, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Τάκη Μαυρωτά και των ζωγράφων Αλέξη Βερούκα, Στέφανου Δασκαλάκη, Χρήστου Μποκόρου, Γιώργου Ρόρρη
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ