ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ ΤΩΝ ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥΣ

Ιστορία. Τα σαλιγκάρια υπήρχαν απο την ρωμαική εποχή. Σερβιρόταν μαζί με γάλα λογω των διεγερτικών επιδράσεων του, όπως αναφέρεται απο τον Πλίβιο και τον Βάρο. Οι Ρωμαίοι, βοήθησαν στην εξάπλωση των σαλιγκαριών.

Στις αρχες του Μεσαίωνα, τα σαλιγκάρια απολάμβαναν το πλεονέκτημα να μήν θεωρούνται ούτε ψάρι ούτε κρέας και για αυτό το λόγο, η κατανάλωση τους περιοριζόνταν μόνο κατα την διάρκεια της Σαρακοστής.

Γράφει για το LesvosPost.com η

γεωπόνος ΓΠΑ Αναστασία Γραμματέα

Την ίδια περίπου περίοδο, χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο ανταλλαγής. Αυτό σημαίνει οτι για μία καλή ανταλλαγή, θα επρεπε τα σαλιγκάρια να είναι χονδρότερα και νοστιμότερα. Αργότερα τα σαλιγκάρια, χρησιμοποιήθηκαν για θεραπευτικούς λόγους. Μοντέρνες μεθόδους διατήρησης βρέθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα, η μεγαλύτερη παραγωγή προέρχεται απο την ανατολική Ευρώπη, Αφρική και Ασία όπου και εκτρέφονται εμπορικά σε αγροκτήματα τοσο για το κέλυφος όσο και για το κρέας τους. Αποτελεί μία σημαντική λιχουδιά για την ασιατική κουζίνα αλλα και την ιαπωνική. Η γαλλική απόλαυση escargot, αποτελει σημαντικό ορεκτικό ενώ στην Αμερική και την Αυστραλία, καταναλώνεται ώς κύριο γεύμα. Στις Αφρικανικές χώρες, οπως είναι η Νιγηρία, η νότια Αφρικήω και η Γκάνα, το σαλιγκάρι της γής οπως ονομάζεται, αποτελεί παραδοσιακό φαγητό.

Μελέτες οσον αφορά την διατροφική αξία του σαλιγκαριού, αναφέρουν

· την υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτείνες και χαμήλη περιεκτικότητα σε λιπαρά συστατικά. Επίσης αναφέρουν οτι το κρέας τους είναι συγκρίσιμο με την θρεπτική αξία των ψαριών ενώ η περιεκτικότητα τους σε πρωτείνες είναι 15-16 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια κρέας. Εκτιμάται οτι το σαλιγκάρι περιέχει 15%πρωτείνη, 2,4% λίπος και 80% νερό. Αυτό καθιστά το σαλιγκάρι, υγιεινή εναλλακτική τροφή σε άτομα που θέλουν μία διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και υψηλή σε πρωτείνες. Οι πρωτείνες του σαλιγκαριού περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα ενω προιόντα που παρασκευάζονται απο το κρέας του, συστήνονται για την διατροφή τόσο των ενήλικων όσο και των μικρών παιδιών.

· Επιπλέον, το κρέας του σαλιγκαριού έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε απαραίτητα λιπαρά οξέα οπως είναι το λινελαικό οξύ και το λινολενικό οξύ. Μιά μελέτη που διεξήχθει στη Βραζιλία, εκτιμά ότι το 75% του λίπους των σαλιγκαριών είναι ακόρεστα λιπαρά οξέα. Απο αυτά, το 57% είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, το 15,5% μονοακόρεστα λιπαρά οξεα και το 23,35% είναι κορεσμένα λιπαρά οξέα.

· Περιέχει βιταμίνη Α, Ε, Κ, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, βιταμίνη Β12, χολίνη, βιταμίνη Β6

· Περιέχει ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, ψευδάργυρο, σελήνιο, μαγνήσιο, νάτριο και χαλκό.

Κρέας σαλιγκαριών και ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία.

Αναφερθήκαμε στην σημασία του σαλιγκαριού στην διατροφή ορισμένων λαών. Θα πρέπει ομως να αναφέρουμε και την σημαντική βιολογική αξία του στην υγεία του ανθρώπου. Συνοπτικά αναφέρουμε ότι

· εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο, θεωρείται σημαντικό για την θεραπεία και πρόληψη της αναιμίας.

· στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση των ελκών και του άσθματος ειδικότερα σε ορισμένες χώρες της Αφρικής.

· Αντιμετώπιση της αιμορραγίας και αντιμετώπιση της υπέρτασης

· Τα σαλιγκάρια αποτελούν σημαντική πηγή λεκτίνης η οποία θεωρείται οτι έχει αντικαρκινικές ιδιότητες και βοηθάει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

· Οι βλέννες του σαλιγκαριού είναι εξαιρετικά πλούσιες σε αλλαντοίνη, κολλαγόνο και ελαστίνη, ουσίες ιδιαίτερα σημαντικές για την θεραπεία ασθενειών του δέρματος. Οι εκκρίσεις του σαλιγκαριού επίσης περιέχουν ένα πεπτίδιο χαλκού, το οποίο θεωρείται σημαντικό συστατικό στην επούλωση ουλών και πληγών.

· Ο ορός ο οποίος εκκρίνεται απο τα σαλιγκάρια είναι εξαίσια πηγή ολιγοσακχαριτών που δρούν ενυδατικά στο δέρμα. Οταν έρχεται απευθείας με το δέρμα, αυτός δρά ευεργετικά ενάντια στην ακμή, ενθαρρύνει την λάμψη και προστατεύει τα δερματικά κύτταρα απο την επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

· Το δηλητήριο το οποίο παράγεται απο το θαλάσσιο σαλιγκάρι δρά ευεργετικά σε ασθένειες όπως είναι η νόσος του Πάρκινσον, η κατάθλιψη και άλλες ψυχολογικής φύσεως παθήσεις.

· Επιπλέον, οι τοξίνες που εκκρίνονται απο τα σαλιγκάρια, είναι πολύτιμα οσον αφορά την ρύθμιση της ντοπαμίνης η οποία βρέθηκε οτι απουσιάζει σε άτομα με νευρολογικές παθήσεις.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΡΟΦΗ ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΩΝ.

Στην φύση απαντώνται πάνω απο 4000 είδη σαλιγκαριών ανά τον κόσμο. Απο αυτά ομως στην Ευρώπη παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον τα είδη Helix pomatia, helix lucorum, helix aspersa. Το τελευταίο καλλιεργείται περισσότερο στην Ελλάδα.

Σε γενικες γραμμες, τα σαλιγκάρια έχουν ανάγκη υγρασίας μεταξύ 65-75% την ημέρα και 85-95% την νύκτα. Τα ευνοεί ο διάχυτος φωτισμός.

Η εκτροφή γίνεται κυρίως σε ανοικτού τύπου βοσκοτόπια με τα απαραίτητα φυτά που καλλιεργουνται τόσο για την διατροφή τους όσο και για καταφύγιο. Ωστοσο , τα κλειστου τύπου εκτροφεία, θεωρώ οτι είναι καλύτερα, διότι αποτελούν ένα προσεγμένο περιβάλλον για τα σαλιγκάρια. Επειδή το κόστος τους είναι πολύ υψηλότερο απο αυτά του ανοικτού τυπου, οι περισσότεροι καταφεύγουν σε αυτά. Σε ενα εκτροφείο ανοικτου τυπου , θα πρέπει να δοθεί

μέριμνα για την παρεμπόδιση των ισχυρών ανέμων αφού οι δυνατοί άνεμοι μπορούν να στεγνώσουν το χώμα. Πρίν απο την εγκατάσταση του εκτροφείου, θα πρέπει να προηγηθεί εδαφολογική ανάλυση προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλοτητα του εδάφους για την καλλιέργεια των φυλλώδων λαχανικών. Συστήνεται το ΡΗ να κυμαίνεται απο 5,8-7,5 καθως τα εξαιρετικά όξινα εδάφη είναι ακατάλληλα για την παραγωγή σαλιγκαριών. Η περιεκτικότητα σε ασβέστιο στο έδαφος θα πρέπει να είναι 3-4%. Η δομή του εδάφους θα πρέπει να είναι μέσης σύστασης και ελαφριά. Τα αργιλλώδη εδάφη θεωρούνται ακατάλληλα για την ωοτοκία αφού δεν μπορούν εύκολα να σκάφτουν. Είναι σημαντικό να διατηρούνται τόσο τα φυτά όσο και το εδαφος υγρό. Τα σαλιγκάρια κινούνται γρηγορότερα σε υγρά φύλλα ή υγρό έδαφος. Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι το έδαφος να είναι απαλλαγμένο απο μεγάλα δέντρα αφού σε αυτά κάθονται πουλιά μεγάλα τα οποία μπορούν να φάνε τα σαλιγκάρια ενώ με την σκίαση τους δεν επιτρέπουν την σωστή ανάπτυξη της καλλιέργειας .

Απο τον δεκέμβριο περίπου , τα σαλιγκάρια δημιουργούν επίφραγμα και πέφτουν σε λήθαργο για να ξεπεράσουν τις δυσχερείς συνθήκες του χειμώνα μέχρι τον φεβρουάριο.

Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή σε συνθήκες εκτροφής απο τα μέχρι τώρα στοιχεία, δείχνουν οτι παράγεται μικρότερος αριθμός αυγών λόγω κυρίως του συνωστισμού ο οποίος ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσει και στην μείωση της αναπαραγωγής.

Αποδόσεις. Η απόδοση της εκτροφής, εφόσον δεν παρουσιαστούν προβλήματα με εχθρούς, ασθένειες και ακραίες καιρικές συνθήκες, μπορεί να φτάσει και τα 1200 κιλά ανά στρέμμα.

Μέγεθος του εκτροφείου.

Συνήθως οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με την εκτροφή σαλιγκαριών σαν συμπληρωματική εργασία ή σαν χόμπυ. Τα εκτροφεία έχουν έκταση περίπου 2 στρέμματα ή και περισσότερα. Οι μεγάλες επιχειρήσεις φτάνουν μέχρι και τα 200 στρέμματα.

Προετοιμασία του εδάφους. Το μερος θα πρέπει να έχει καθαριστεί απο ζιζάνια. Ακολουθεί φρεζάρισμα και ανέγερση της περίφραξης και εν συνεχεία λίπανση. Η περιοχή διαιρείται σε τμήματα με την βοήθεια πασσάλων.

Καθώς το σαλιγκάρι είναι φυτοφάγο, προτιμά μία ποικιλία απο φυτά οπως είναι τα λαχανικά και δημητριακά. Για την σίτιση των σαλιγκαριών για εμπορική χρήση, κατάλληλα είναι τα φρέσκα πράσινα φύλλα που περιέχουν νιτρικά και ανθρακικά άλατα αφού αυτά βοηθούν στην ισχυροποιήση του κέλυφους των σαλιγκαριών. Τα φυτά έχουν δύο ρόλους στην εκτροφή των σαλιγκαριών. Αφενός μέν προστατεύουν τα σαλιγκάρια απο τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και αφετέρου παρέχουν τροφή. Μερικά απο αυτά τα φυτά είναι ο ηλίανθος, το λάπαθο, η κολλιτσίδα, ο μαιντανός, το σακχαρότευτλο, το παντζάρι, οι αγκινάρες, τα ραπανάκια, τα ραδίκια και το λάχανο. Οποιο φυτό και άν επιλεχθεί, θα πρέπει να σπαρθεί πυκνά. Μόλις η φυτεία εγκατασταθεί, θα πρέπει να επιλεχθεί το κατάλληλο είδος σαλιγκαριού. Συνήθως τοποθετούνται 25 σαλιγκάρια helix aspersa ή 20 helix pomatia ανά τετραγωνικό μέτρο.

Γραμματέα Αναστασία

Γεωπόνος ΓΠΑ

anastagra@yahoo.gr