Αφιέρωμα-απόκριες 2024: Οι κουδουνάτοι του Μεσοτόπου (ΦΩΤΟ,ΒΙΝΤΕΟ)

Το έθιμο των "Κουδουνάτων" είναι μοναδικό στην μορφή του , παλαιότατο , με χαρακτήρα "Διονυσιακής Λατρείας".Οι «Κουδουνάτοι» συμβολίζουν τις ψυχές πεθαμένων, που έχουν το χάρισμα να γονιμοποιούν τη γη.

Είναι μάλλον το πιο σαματατζίδικο έθιμο στη Λέσβο. Τις Απόκριες, οι «κ'δουνάκ'» («κουδουνάτοι») του Μεσοτόπου μαζεύουν τα κουδούνια από όλα τα πρόβατα και τα κατσίκια της περιοχής, μουντζουρώνουν το πρόσωπό τους μέχρι που να διακρίνονται μόνο τα μάτια, φοράνε στα κεφάλια τους φτερωτές νεροκολοκύθες, περνούν στον λαιμό τους χάντρες και χαϊμαλιά.

Και -το κυριότερο– κρεμάνε επάνω τους όσα περισσότερα κουδούνια μπορούν. Στη μέση, στο στήθος, στα χέρια, στους γοφούς, κουδούνια κι άλλα κουδούνια, όσα μπορεί να σηκώσει ο καθένας. Επειτα, με τις «κουτσκούδες» (φαλλόμορφα ξύλα) στα χέρια, ξεχύνονται στα καλντερίμια του Μεσοτόπου κάνοντας τέτοιο απίστευτο σαματά που μετριέται σε πολλά ντεσιμπέλ!

Ο αρχηγός τους φορά λιγότερα κουδούνια και πηγαίνει μπροστά, οδηγώντας τους υπόλοιπους, ενώ μικρά παιδιά ακολουθούν τους κουδουνάτους φωνάζοντας κι αυτά και συνοδεύοντας τους μεγάλους στο τραγούδι. Η προέλευση του εθίμου, που συναντάται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, χάνεται στα βάθη του χρόνου, οι διονυσιακές καταβολές του, ωστόσο, είναι παραπάνω από εμφανείς.

Άνδρες μεταμφιεσμένοι σε ζώα με ποιμενικά κουδούνια συγκεντρώνονται στην αυλή ενός σπιτιού όπου οι γεροντότεροι τοποθετούν στους νεώτερους κουδούνια που ζυγίζουν πάνω από 20 κιλά.Ο χορός των "Κουδουνάτων" έχει φανερή σεξουαλική σημασία που παραπέμπει στην οργιαστική ατμόσφαιρα των Διονυσίων

Το χτύπημα των κουδούνων δημιουργεί έναν απίστευτο σαματά από ρυθμικά κουδουνοχτυπήματαέτα , έτσι θα διώξουν τα κακά πνεύματα και θα εξασφαλίσουν καλή σοδειά.Αυτός ο ζωντανός ήχος των κουδουνιών είναι κάτι το συγκλονιστικό.Από τα στενά σοκάκια, από κάθε γωνιά ξεχύνονται  παρέες -παρέες και ο ήχος των κουδουνιών ακούγεται από παντού!Ο τρόπος που δένονται τα κουδούνια στη ζώνη της μέσης είναι αρκετά έξυπνος, έτσι που να επιτρέπει να φοριούνται πολλά κουδούνια.Φορούν στο κεφάλι τους κομμένες νεροκολοκύθες, διακοσμημένες με φτερά κόκορα και γαλοπούλας. Στον λαιμό δένουν λουριά με περασμένες χάντρες και κοχύλια. Στα χέρια τους κρατούν την κουτσκούδα, "ξύλο που παραλληλίζεται με τον διονυσιακό φαλλό", ένα ξύλο- σύμβολο γονιμότητας και κατευθύνονται στον φούρνο της γειτονιάς και βάφονται με μουντζούρα.Ο Αρχικουδουνάτος είναι ο αρχηγός, που ξεχωρίζει καθώς φορά λιγότερα κουδούνια, έχει διαφορετικά χαϊμαλιά.

Ακόμα και μικρά παιδάκια βηματίζουν με τις φορεσιές και τα κουδούνια , τρέχουν και μιμούνται τους μεγαλύτερους.