Αίσθηση προκαλούν στοιχεία για τον πληθυσμό των Ρομά στη Λεσβο- Από τους 820 στο Βόρειο Αιγαίο οι 460 ζουν στη Λέσβορ

- Αίσθηση προκαλούν στοιχεία για τον πληθυσμό των Ρομά στο Βόρειο Αιγαίο, τις άθλιες συνθήκες ζωής, την εγκληματικότητα

- Ανοιχτή διαβούλευση με στόχο την κατάθεση προτάσεων

- Από τους 820 Ρομά στο Βόρειο Αιγαίο οι 460 ζουν στη Λέσβο

Το ζήτημα των Ρομά, τις συνθήκες διαβίωσης, αλλά και τα προβλήματα που δημιουργούν στις πόλεις και τους οικισμούς όπου εγκαθίστανται αυθαίρετα, θέτει σε ανοιχτή διαβούλευση με όλους τους τοπικούς φορείς η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, σε μια προσπάθεια να δρομολογηθούν έργα και παρεμβάσεις που θα δώσουν λύσεις.

Η Περιφέρεια έδωσε στη δημοσιότητα ένα Επιχειρησιακό σχέδιο που αποτελεί την πρώτη επίσημη καταγραφή του πληθυσμού των Ρομά σε όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, τα προβλήματα και τις ανάγκες που εντοπίζονται, ενώ προτείνει και λύσεις. Αίσθηση προκαλούν τα στοιχεία που δίνονται για την παραβατικότητα, που αγγίζει το 60% σύμφωνα με την Αστυνομία και έχει να κάνει με κλοπές, αλλά και με χρήση και διακίνηση ουσιών.

Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Περιφέρεια, στην επίσημη ιστοσελίδα τους ο πληθυσμός των Ρομά φαίνεται να ξεπερνά τα 820 άτομα, μόνιμα εγκατεστημένα στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες κατά το α’ δίμηνο του 2015. Το μεγαλύτερο ποσοστό εντοπίζεται στη Λέσβο, αφού έχουν καταγραφεί 460 άτομα (σε αυτή την καταγραφή έχει υπολογιστεί ο πληθυσμός τόσο σε αστικές όσο και σε ημιαστικές περιοχές στο Δήμο Λέσβου).

Η πλειονότητα των Ρομά εγκαθίσταται κυρίως σε οικισμούς-καταυλισμούς στις περιοχές Παπάδο στη Γέρα (171 άτομα), Παγανή (128 άτομα), ενώ οι υπόλοιποι είναι διασκορπισμένοι στον ιστό των πόλεων της Μυτιλήνης, της Καλλονής και άλλων χωριών του νησιού. Στη Λήμνο ο πληθυσμός τους, με βάση την καταγραφή, αναφέρεται στην περιοχή Αγ. Τριάδας και διαμορφώνεται σε 50 άτομα περίπου. Στη Χίο 210 άτομα, στη Σάμο 100 και στην Ικαρία 15.

Προβλήματα

Οι Ρομά της περιφέρειας αντιμετωπίζουν σημαντικότατα προβλήματα στέγασης, καθώς ο μεγαλύτερος όγκος τους κατοικεί σε 27 καταυλισμούς που εντοπίζονται σε καταπατημένες περιοχές κυρίως. Τα προβλήματα που σημειώνονται έχουν να κάνουν με τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε καταυλισμούς (κυρίως στην Παγανή και τον Παπάδο Γέρας), στην έλλειψη στοιχειωδών υποδομών, στην μη πρόσβαση στην υγεία, στον αναλφαβητισμό, στην παιδική εργασία, την επαιτεία, την παραβατικότητα, και τα όσα δημιουργούν στους χώρους που καταπατούν.

Στη Χίο οι συνθήκες για τους Ρομά φαίνεται να είναι καλύτερες εξαιτίας ενεργειών οργανωμένης μετεγκατάστασης, κατά βάση λόγω ουσιαστικής αποδοχής του σχεδίου από τους ίδιους τους ρομά που κατοικούσαν σε πρόχειρα καταλύματα, αλλά και από τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής που διέθεσαν κατοικίες με τη μορφή της«Επιδότησης ενοικίου«, δράση που υλοποιήθηκε με ευθύνη και πόρους του Δήμου Χίου.

Στην Παγανή…

Αντίθετα, προβληματική κρίνεται με την πάροδο των χρόνων η δημιουργία οργανωμένης εγκατάστασης και υποδοχής ρομά, στην περιοχή Παγανή Λέσβου. Παρά το γεγονός της παραχώρησης προκάτ οικίσκων διαπιστώνεται ότι δεν επιτεύχθηκε ο στόχος της ενσωμάτωσής τους στην κοινωνία, με ολική μαθητική διαρροή λόγω αδυναμίας πρόσβασης στο σχολείο (απόσταση) και σε δομές υγείας με άμεσο επακόλουθο την «γκετοποίηση». 

Παράλληλα στο συγκεκριμένο καταυλισμό εντοπίζονται μεγάλες ελλείψεις στοιχειωδών έργων υποδομής (ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροδότησης), που καθιστούν τους καταυλισμούς ακατάλληλους για τη διαβίωση των ανθρώπων και εστίες πιθανής μόλυνσης για τις γύρω περιοχές και επικίνδυνους για τη δημόσια ασφάλεια.

Επίσης δημιουργούνται περιβαλλοντικά προβλήματα από το κάψιμο των καλωδίων στον καταυλισμό και την ανεξέλεγκτη απόθεση σκουπιδιών, ενώ τα αυξανόμενα κρούσματα εγκληματικότητας και παραβατικότητας είναι εστιασμένα στις κλοπές, σωματικές βλάβες, πορνεία κι επαιτεία ανηλίκων, εξαιτίας της ανέχειας.

Παραβατικότητα

Η παραβατικότητα των Ρομά είναι ένα άλλο κομμάτι με το οποίο ασχολείται η έρευνα που έγινε από την Περιφέρεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομίας, σημαντικό ποσοστό εγκληματικότητας (60% των κλοπών) αποδίδεται σε Ρομά, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών.

Η εγκληματικότητα εμφανίζεται αναλογικά, σε όλους τους καταυλισμούς και η διαβίωση με μη Ρομά κατοίκους παρουσιάζει συχνά προβλήματα.

Κύρια αιτία της εγκληματικότητας είναι η ανεργία, δεδομένου ότι τα παραδοσιακά επαγγέλματα των Ρομά φθίνουν, ενώ η φθηνή προσφορά εργασίας από τους αλλοδαπούς έχει μειώσει το ποσοστό των Ρομά που απασχολούνται σε αγροτικές εργασίες. Πολλοί Ρομά ασχολούνται με το εμπόριο των μετάλλων.

Συχνά είναι τα φαινόμενα κλοπής ρεύματος από το δίκτυο της ΔΕΗ. Το ρεύμα, εκτός των άλλων, το χρησιμοποιούν και ως προστασία από τα ποντίκια.

Σύμφωνα πάλι, με την Αστυνομία, το 10% περίπου του πληθυσμού δεν διαθέτει ταυτότητα, δεν έχει εκπληρώσει στρατιωτικές υποχρεώσεις και δεν δηλώνει αλλαγές της αστικής του κατάστασης. Ειδικά αποφεύγουν να δηλώσουν τους γάμους, με σκοπό να εισπράττουν τα προνοιακά επιδόματα για τις ανύπαντρες μητέρες. Πολλές μεγάλες οικογένειες Ρομά, επιλέγουν την ενδογαμία-αιμομιξία, εξαιτίας της εχθρότητας που υπάρχει με άλλες ομάδες. Το 90% των Ρομά είναι αναλφάβητοι, ωστόσο, όταν υπογράφουν κατά τις συναλλαγές τους με την Αστυνομία, θεωρούνται εγγράμματοι.

Ο Δήμος

Το πρόβλημα των Ρομά έχει απασχολήσει πολλές φορές συσκέψεις στο Δήμο Λέσβου με τη συμμετοχή και άλλων συναρμόδιων φορέων (Λιμενικό, Αστυνομία, Λιμενικό Ταμείο, εμπόρους κ.ά.). Κατά καιρούς έχουν τεθεί προτάσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί μόνιμη στέγη και καλές συνθήκες για τους μόνιμους κατοίκους, αλλά και για την αποτροπή τσιγγάνων (κυρίως παράνομων μικροπωλητών) από άλλες περιοχές της χώρας, που εγκαθίστανται εποχικά στην πόλη και τα χωριά.

Μόλις την περασμένη Πέμπτη το ζήτημα των τσιγγάνων απασχόλησε μεγάλο μέρος σύσκεψης που έγινε στο Δήμο Λέσβου, ενώ από τις πρώτες ενέργειες που έκανε αμέσως μόλις ανέλαβε καθήκοντα ο Δήμαρχος Σπύρος Γαληνός ήταν ν’ απομακρύνει ρομά από κοινόχρηστους χώρους της Μυτιλήνης και μάλιστα να ζητήσει από τους ίδιους να τους καθαρίσουν φεύγοντας.

Το Επιχειρησιακό σχέδιο

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο για την κοινωνική ένταξη των Ρομά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου αποτελεί μια σοβαρή καταγραφή και μια αποτύπωση του ζητήματος σε όλες του τις πτυχές. Περιγράφει την κατάσταση και καταθέτει και προτάσεις για την βελτίωση των συνθηκών και την αντιμετώπιση προβλημάτων. Έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της ΕΥΔ του ΕΠ Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου www.pepba.gr, ενώ η Περιφέρεια καλεί όποιον επιθυμεί να αποστείλει τις απόψεις του μέχρι και τις 27/3/2015. Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης το Επιχειρησιακό Σχέδιο θα εισαχθεί προς έγκριση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Βορείου Αιγαίου.

Με το επιχειρησιακό σχέδιο για τους Ρομά επιδιώκεται η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του πληθυσμού τους, εξετάζονται οι ειδικότερες πτυχές των θεμάτων που άπτονται των χαρακτηριστικών βιοτικής εγκατάστασης, στέγασης και πρόσβασής τους σε δίκτυα κοινωνικής ωφέλειας, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής φροντίδας, απασχόλησης, καθώς επίσης πολιτισμού και αθλητισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, η Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ) ΑΕ με τη συνεργασία της Διαχειριστικής Αρχής και της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, των προνοιακών δομών της Περιφέρειας και των Δήμων του Βορείου Αιγαίου, αλλά και με τη συμμετοχή των ίδιων των Ρομά, εκπόνησε το επιχειρησιακό σχέδιο για την κοινωνική ένταξή τους στο Βόρειο Αιγαίο.

Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση των Ρομά βρίσκεται διαρκώς συχνότερα στο επίκεντρο της πολιτικής προσοχής στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε το έγγραφο «Πλαίσιο της Ε.Ε. για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά μέχρι το 2020«, με το οποίο καλούσε τα κράτη-μέλη να καταρτίσουν ή να επανεξετάσουν τις σχετικές εθνικές στρατηγικές τους, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις προκλήσεις που συνεπάγεται η ένταξη των Ρομά και να βελτιώσουν με απτό τρόπο την κατάσταση έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε τέσσερις τομείς για την εξειδίκευση των εθνικών πολιτικών και την ανάπτυξη προγραμμάτων δράσης για την αντιμετώπιση των φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού, που βιώνει η συγκεκριμένη ομάδα στις χώρες κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ειδικότερα οι τομείς αυτοί είναι: α) Εκπαίδευση β) Απασχόληση γ) Υγειονομική περίθαλψη δ) Στέγαση και ουσιώδεις υπηρεσίες.

Η Περιφερειάρχης, Χριστιάνα Καλογήρου, αναφερόμενη στο θέμα της ένταξης των Ρομά, έκανε λόγο για πολυεπίπεδο πρόβλημα στο οποίο στόχος είναι να δοθεί λύση σύμφωνη με τους κανόνες που ισχύουν σε μια ευνομούμενη πολιτεία που σέβεται τα δικαιώματα όλων των πολιτών, χωρίς διακρίσεις και φυλετικούς διαχωρισμούς. Γι’ αυτό, όπως είπε, ο σχεδιασμός του Επιχειρησιακού Σχεδίου καθίσταται εξαιρετικά κρίσιμος.

Γράφει η Πέλλη Γιακουμή

Πηγη ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ