Οδοιπορικό του LesvosPost.com στις εργασίες του Κάστρου Μυτιλήνης (ΦΩΤΟ,ΒΙΝΤΕΟ)
Στο βόρειο μέρος της πόλης , ανάμεσα σ’ ένα καταπράσινο πευκώνα και στη θάλασσα υψώνονται τα απομεινάρια του κάστρου της Μυτιλήνης.
Διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση και είναι ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα του μεσογειακού χώρου. Η οικοδόμησή του και η ενίσχυσή του έγινε σε διάφορες χρονικές περιόδους. Πιθανολογείται ότι κτίσθηκε την βυζαντινή εποχή στους χρόνους του Ιουστινιανού.
Το κάστρο της Μυτιλήνης καταλαμβάνει το υψηλότερο σημείο της χερσονήσου στο βορειοανατολικό άκρο της πόλης. Στην αρχαιότητα και μέχρι τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους η σημερινή χερσόνησος ήταν νησί, που χωριζόταν από την υπόλοιπη Λέσβο με τον λεγόμενο «Εύριπο των Μυτιληναίων?, το κανάλι που διατρέχοντας περίπου το δρόμο της σημερινής αγοράς ένωνε τα δύο λιμάνια της πόλης.
Εργασίες σε.. εξέλιξη
Το μεσαιωνικό κάστρο της Μυτιλήνης, έκτασης περίπου 60 στρεμμάτων, το οποίο έχει επιβιώσει και επεκταθεί και στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Είναι κτισμένο σε στρατηγική θέση, αφού στο παρελθόν προοριζόταν για να παρέχει ασφάλεια στους κατοίκους του, ελέγχοντας τόσο τη γύρω ύπαιθρο, όσο και τους θαλάσσιους δρόμους του βορειοανατολικού Αιγαίου. Διαρθρωμένο σε Άνω, Μεσαίο και Κάτω Κάστρο, εκτός από τα ισχυρά τείχη του, περιλαμβάνει πύργους, δρόμους, συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, δημόσια και ιδιωτικά κτήρια και χώρους λατρείας.
Αναστηλωτικές εργασίες είχαν ξεκινήσει στο μνημείο ήδη από το 1960, ενώ συνεχίστηκαν έκτοτε και στα πλαίσια κοινοτικών προγραμμάτων. Στο πλαίσιο του Β΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης είχε γίνει από τον αρχιτέκτονα Βασίλη Μαζιώτη, υπό την εποπτεία της προϊσταμένης της αρμόδιας υπηρεσίας Χριστιάνας Λούπου, η αναστήλωση της Οθωμανικής Πύλης «Ορτά Καπού», καθώς και της βυζαντινής δεξαμενής του μνημείου.
Σύμφωνα με τη φιλοσοφία που υπάρχει, το ιστορικό κέντρο, το Κάστρο, τα μνημεία της Επάνω Σκάλας και το Αρχαίο Θέατρο δίνουν τους πόρους για την εξέλιξη ενός πολύ σημαντικού συνόλου για τη ζωή της πόλης και ενός πόλου έλξης σε επίπεδο νησιού. Και, όπως υποστηρίζεται, το τμήμα αυτό της πόλης έχει τη δυνατότητα να δώσει διεξόδους τόσο για την καθημερινή αναψυχή των κατοίκων, αλλά και για πολιτιστικές εκδηλώσεις, δημιουργία τουριστικών περιπτέρων και αρχαιολογικών πάρκων κ.ά..
Εντυπωσιακή είναι η εικόνα που παρουσιάζει το Κάτω Κάστρο Μυτιλήνης αυτές τις ημέρες. Μπαίνοντας κανείς στο χώρο των ανασκαφών, μπορεί να δει πρώτα το τμήμα του κάτω τείχους, ενώ αμέσως μετά δεσπόζει επιβλητικό το χαμάμ, το οποίο έχει αρχίζει να αλλάζει ριζικά όψη, τόσο εξωτερικά, όσο κι εσωτερικά.
Η 14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έχει θέσει ένα πολύ σημαντικό στόχο: το να συνδέσει ολόκληρο το κάτω τμήμα του σημαντικότερου μνημείου της πόλης με τη σημερινή ζωή της Μυτιλήνης και τις πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες των κατοίκων της. Και αυτό, μέσα από τη μετατροπή των τριών οικιών της ύστερης Οθωμανικής Περιόδου, που λειτουργούσαν στο παρελθόν ως οίκοι ανοχής, σε χώρο καλλιτεχνικής έκφρασης αφιερωμένο στη Σαπφώ.
Οι ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες του Κάτω Κάστρου έχουν ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό και το έργο προχώρησε σημαντικά όλο το προηγούμενο καλοκαίρι και το χειμώνα που μας πέρασε, έχοντας φέρει στο φως τόσο τον πύργο που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του και που κατεδαφίστηκε πριν από μισό αιώνα προκειμένου να περάσει ο δρόμος, όσο και το τμήμα του τείχους της αρχαίας πόλης, που βρίσκεται στο σημείο του μνημείου που κοιτάει ανατολικά. Το τμήμα αυτό έχει αναδειχθεί με όλη τη χρονολογική του χρήση, ξεκινώντας από τον 4ο π.Χ. αιώνα και με τις παρεμβάσεις και τροποποιήσεις που έχουν υποστεί να είναι εμφανείς σε όλο το μήκος του.
Παράλληλα, οι εργασίες ανάδειξης αφορούσαν στο χαμάμ του Κάτω Κάστρου, καθώς και τις τρεις οικίες της ύστερης Οθωμανικής Περιόδου που βρίσκονται ακριβώς επάνω από το πρώτο.
Όλος ο δρόμος έχει σκαφτεί και από κάτω του, από την πλευρά της θάλασσας, ακριβώς απέναντι από τη βυζαντινή πυλίδα που βρίσκεται στο πρανές του μνημείου, φαίνονται πλέον τα θεμέλια και οι δόμοι του αρχαίου τείχους, πάνω στο οποίο χτίστηκε το βυζαντινό κάστρο. Μαζί με αυτό, και ένας πήλινος κι ένας λιθόχτιστος αγωγός, καθώς και άλλα ευρήματα, που αφορούν την ίδια περίοδο.
Σύμφωνα πάντως με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, το έργο θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως το Μάρτιο. Η απρόσμενη ανακάλυψη όμως του αρχαίου τείχους της πόλης της Μυτιλήνης δε βοήθησε στην ομαλή εξέλιξη του έργου, το οποίο από ό,τι όλα δείχνουν, δε θα τελειώσει σύντομα.
Πάντως, από πλευράς του ο Δήμος, αν και η περιοχή του Κάστρου ως αρχαιολογικός χώρος είναι στην ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών του και όχι του ίδιου, ασκεί μεγάλες πιέσεις προκειμένου να δοθεί ξανά ο δρόμος στην κυκλοφορία. Πιέσεις, όμως, ασκεί και προς το Υπουργείο Πολιτισμού για τη χρηματοδότηση του έργου, που προς το παρόν και ελλείψει χρημάτων προχωρά, όχι ωστόσο με τους επιθυμητούς ρυθμούς.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι σχεδόν στην πλειοψηφία τους οι πολίτες που παρακολουθούν την πορεία ανάδειξης του έργου, συμφώνουν πως ο δρόμος δε θα πρέπει να ανοίξει ξανά και πως ένα τέτοιο μέρος, αν πράγματι ολοκληρωθούν τα έργα σύμφωνα με τα υπάρχοντα σχέδια, θα αποτελέσει κέντρο πολιτισμού και πόλο έλξης πολλών τουριστών.
Τέλος, έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή στο πίσω μέρος (ανατολικό) του Κάτω Κάστρου, με τη μελέτη ανάδειξης και αποκατάστασης του τείχους που ήρθε στην επιφάνεια να έχει ενταχθεί στη συνολική μελέτη ανάδειξης του Κάτω Κάστρου, για την ολοκλήρωση της οποίας αναμένεται η ένταξη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Σημειώνουμε ότι, η εισήγηση της της 14ης ΕΒΑ αφορά εκτός άλλων και τη δημιουργία ενός «περάσματος», κατά πάσα πιθανότητα μιας «γέφυρας» που θα περνά πάνω από τα τμήματα του μνημείου που έχουν έρθει στο φως, ώστε να μπορούν να διέρχονται με ασφάλεια οι πεζοί, αλλά ενδεχομένως και ορισμένα οχήματα, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να θαυμάσουν τα αρχαιολογικά μνημεία.
Επιμέλεια- Ρεπορτάζ- ΦΩΤΟ Γεώργιος Στεφάνου (Δ/ντης- αρχισυντάκτης LesvosPost.com)
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ